Pomoc Łowcy Wyrazów została opracowana przez zespół lingwistów i logopedów jako narzędzie do nauki czytania sylabowego dla dzieci. Przed tym, jak zdecydowaliśmy się wprowadzić Łowców na rynek, poddaliśmy ich różnorodnym testom. Łowcy Wyrazów trafili do nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej, do terapeutów i logopedów, a także do rodziców.

Wśród terapeutów znalazła się pani Beata Porębska, która pracuje w Podlaskim Centrum Psychogeriatrii w Białymstoku, gdzie diagnozuje i prowadzi zajęcia z zakresu terapii funkcji poznawczych osób starszych. Pani Beata i jej podopieczni polubili Łowców Wyrazów od pierwszego spotkania. Okazało się, że Łowcy Wyrazów z powodzeniem mogą być wykorzystywani na zajęciach z Seniorami. Pacjenci pani Beaty, pomimo przygotowywania przez nią urozmaiconych materiałów, byli nieco znudzeni tradycyjnymi „kartkowymi” ćwiczeniami i chętnie sięgnęli po kostki.

Czy warto ćwiczyć umysł?

Wchodząc w wiek nazywany „jesienią życia” zwykle skupiamy się na chorobach ciała, zupełnie nie zważając na potrzeby naszego mózgu. Zazwyczaj po 65-tym roku życia pojawiają się stopniowo problemy z pamięcią, spowolnienie procesów myślowych, zaburzenia orientacji w przestrzeni. Z tego powodu poziom i komfort życia osób starszych bardzo się obniża. Problem dotyka nie tylko seniorów, ale także ich rodziny i opiekunów. Starzenie się mózgu to realne zagrożenia: przedawkowanie leków, zaginięcia czy ostatnio popularne serie oszustw.

Niestety starzenie się jest procesem nieodwracalnym i na większość zmian zachodzących w naszym organizmie i psychice zwyczajnie nie mamy wpływu. Możemy jednak starać się spowolnić ten proces, przede wszystkim poprzez odpowiedni tryb życia, w tym dietę, odpowiednią ilość snu, aktywność fizyczną i regularne ćwiczenia pamięci, tak aby zapewnić sobie sprawność i samodzielność na długie lata.

Projekt na 5+ Gimnastyka umysłu – trening sprawności intelektualnej.

Jak wszyscy wiemy opieka geriatryczna w Polsce jest na bardzo niskim poziomie. Poza ośrodkami pobytu dziennego dla seniorów czy warsztatami terapii zajęciowej, trudno znaleźć miejsca, gdzie osoby starsze mogłyby ćwiczyć umysł. Brakuje środków finansowych, rzetelnych informacji oraz specjalistów. Przytoczymy jednak przykład uzdrowiska Supraśl, które pokazało, jak zadbać o swoich Seniorów! Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Supraślu, przy wsparciu Urzędu Miejskiego zrealizował pilotażowy projekt skierowany do seniorów Gimnastyka umysłu – trening sprawności intelektualnej. Jest to unikatowe przedsięwzięcie w skali całego województwa podlaskiego. Supraśl pochylił się nad ważnym społecznym wyzwaniem, jakim jest starzenie się społeczeństwa. 

Dzień dobry pani Beato.

Dzisiaj porozmawiamy o potrzebie gimnastyki umysłu u osób starszych i Pani doświadczeniach związanych z pracą z Seniorami.

Czym się Pani zajmuje?

Pracuję w Podlaskim Centrum Psychogeriatrii w Białymstoku. Jest to ośrodek, w którym kompleksowo zajmujemy     się diagnostyką i leczeniem osób starszych. Na co dzień pracuję w Oddziale Dziennym Psychogeriatrii, gdzie diagnozuję i prowadzę zajęcia z zakresu terapii funkcji poznawczych. Przeprowadzam też badania funkcji poznawczych w ramach badań klinicznych w chorobie Alzheimera, prowadzonych w ośrodku. Pracuję również w Poradni Zdrowia Psychicznego dla osób dorosłych, gdzie stykam się z różnymi trudnościami i zaburzeniami psychicznymi. Od niedawna obejmuję również opieką psychologiczną pacjentów Zakładu Opiekuńczo-Pielęgnacyjnego w Krynkach.

Jak długo pracuje Pani z osobami starszymi?

Z osobami starszymi pracuję od 6 lat.

Jakiego rodzaju zajęcia Pani prowadzi?

Prowadzę treningi funkcji poznawczych, które opierają się na pobudzaniu różnych funkcji i zdolności np. uwagi, pamięci, funkcji językowych, wzrokowo-przestrzennych, myślenia abstrakcyjnego. Prowadzę również treningi relaksacyjne oraz zajęcia psychoedukacyjne.

Z jakimi problemami osób starszych styka się Pani najczęściej?

W swojej pracy najczęściej stykam się z zaburzeniami funkcji poznawczych oraz zaburzeniami nastroju. W wieku starszym rozwijają się łagodne zaburzenia poznawcze oraz różnego rodzaju otępienia – choroba Alzheimera, otępienia naczyniowe, mieszane oraz inne, nieco rzadsze jak np. otępienie czołowo-skroniowe. Poza zaburzeniami poznawczymi niestety często występują zaburzenia nastroju – głównie depresje, które mogą być skutecznie leczone.

Na czym polega terapia powyższych problemów?

Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniej terapii. Obok farmakoterapii, równie ważne są niefarmakologiczne oddziaływania np. stymulacja poznawcza, treningi pamięci, orientacji oraz wsparcie psychologiczne. Dodatkowo zachęca się pacjentów do udziału w terapii zajęciowej, muzykoterapii. Niezwykle ważne są oddziaływania społeczne, wpływające pozytywnie na nastrój, jak chociażby nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów interpersonalnych.

Dlaczego uznała Pani, że Łowcy Wyrazów będą dobrą pomocą w zajęciach z osobami starszymi?

Łowcy Wyrazów są świetnym narzędziem do ćwiczeń funkcji językowych, uwagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej. Kostki urozmaicają treningi funkcji poznawczych w formie pisemnej na kartach pracy. Zauważyłam, że uczestnicy zajęć świetnie się przy tym bawią i angażują, jednocześnie ćwicząc i stymulując funkcje poznawcze.

Czy w pracy, na co dzień, używa Pani pomocy edukacyjnej Łowcy Wyrazów i czy pomoc nie nudzi się Seniorom?

W pracy z osobami starszymi na co dzień, używam zestawu regularnie w różnych formach, gdy grupa jest mniej liczna. Wypracowałam co najmniej kilkanaście różnych aktywności, które można zaproponować podczas zajęć. Lubię pracować z Łowcami Wyrazów bo pozostawiają mnóstwo przestrzeni na własne pomysły. Zdarza mi się podglądać scenariusze zajęć przygotowane przez autorów pomocy na ich stronie internetowej. Po lekkiej modyfikacji scenariusze zabaw dla dzieci świetnie sprawdzają się również na naszych zajęciach np. krzyżówki czy rebusy. Zajęcia z Seniorami niosą ze sobą mnóstwo niespodzianek i humoru. Proste zadanie z układaniem nazw owoców zakończyło się ostatnio salwami śmiechu, a nic tak  nie uzdrawia moich Seniorów jak porządna porcja humoru.

Zajęcia z Seniorami niosą ze sobą mnóstwo niespodzianek i humoru. Proste zadanie z układaniem nazw owoców zakończyło się ostatnio salwami śmiechu, a nic tak nie uzdrawia moich Seniorów jak porządna porcja humoru.

Jak może być wykorzystana Pomoc edukacyjna Łowcy Wyrazów podczas zajęć?

Z Łowcami Wyrazów pracuję w bardzo zróżnicowany sposób. W zależności od rodzaju prowadzonych zajęć i ich celu. Dostosowuję też scenariusze zajęć do liczebności grupy. Poniżej przykłady kilku najprostszych ćwiczeń z zastosowaniem kostek Łowcy Wyrazów.

1. Na początek proponuję ułożenie i przeczytanie wyrazów, które zaczynają się lub zawierają w sobie sylaby z wybranego klocka. Np. wybraliśmy klocek, na którym występują sylaby z literą „B”: BU, BÓ, BO, BA, BE. Możemy więc przekładając w ręku kostkę powiedzieć takie wyrazy jak BUŁKA, BÓL, BOSO, BABCIA, BECZKA. Można próbować ułożyć po kilka takich wyrazów do każdej sylaby.

2. Kolejnym ćwiczeniem może być układanie z klocków jak największej ilości wyrazów z różnych kategorii np. zwierząt, roślin, miast lub takich kategorii jak kultura, rozrywka, geografia, zjawiska.

3. Możemy ułożyć z klocków coś w rodzaju krzyżówki. Pionowo układamy dowolne słowo, np. swoje imię lub jakąś nazwę. Do każdej litery układamy z klocków inne słowo, które zaczyna się lub zawiera w sobie tę literę. Im dłuższe wyrazy uda  nam się ułożyć za pomocą dostępnych klocków, tym lepiej.

Jakie funkcje poznawcze mogą być usprawniane z wykorzystaniem Łowców Wyrazów?

Łowcy Wyrazów pomagają stymulować funkcje językowe, uwagę i koncentrację, zdolności wzrokowo-przestrzenne oraz koordynację wzrokowo-ruchową.

Mieliśmy pytania o pracę z Łowcami Wyrazów przy afazji osób dorosłych spowodowanej udarami lub wylewami krwi do mózgu. Czy w takim przypadku poleciła by Pani pracę z Łowcami?

Zdecydowanie, Łowcy Wyrazów mogą być pomocni w terapii osób z afazją ze względu na ćwiczenie umiejętności różnicowania głosek, możliwość ćwiczenia artykulacji czy chociażby budowanie wyrazów i zestawianie ich z symbolami graficznymi czy obrazkowymi. Pomocna przy takich ćwiczeniach może być też muzyka dołączona do gry. Do terapii osób z afazją włącza się również logopeda lub neurologopeda.

Dziękujemy za poświęcony czas 😀